فنوفیبرات که از مشتقات فیبریک اسید است به عنوان درمان کمکی به رژیم‌درمانی اختلال چربی خون تجویز می‌گردد. این مولکول باعث افزایش لیپولیز و حذف ذرات غنی از تری گلیسیرید از پلاسما می‌شود، این کار از طریق فعال کردن لیپوپروتئین لیپاز انجام می‌شود.
اطلاعات دارویی
کد ATC : C10AB05
دسته دارویی: قلب و عروق، عوامل تعدیل‌کننده چربی
شکل دارویی: کپسول
دوزهای موجود: 100 و 200 میلی‌گرم
نام تجاری: تریرول
موارد مصرف: دیس لیپیدمی
فارماکودینامیک
فنوفیبرات یک داروی کنترل چربی خون است که به عنوان درمان کمکی رژیم‌درمانی دیس‌لیپیدمی، به طور خاص به کاهش لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) ،کلسترول تام، تری‌گلیسرید (TG)، آپولیپوپروتئین B (Apo B) و افزایش لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) کمک می‌کند.
مکانیسم اثر
کاتابولیسم VLDL، اکسیداسیون اسیدهای چرب و حذف ذرات غنی از تری گلیسیرید را با افزایش سنتز لیپوپروتئین لیپاز افزایش می‌دهد که به نوبه خود منجر به کاهش 60-30 درصدی در کل تری گلیسیرید پلاسما می‌شود. HDL ممکن است در برخی از بیماران هیپرتری‌گلیسریدمی به طور متوسط افزایش یابد.
فارماکوکینتیک
جذب
زیست‌فراهمی: 60 تا 90 درصد
شروع اثر: 2 هفته
مدت رسیدن به اوج اثر: 2 تا 8 ساعت
توزیع
به طور گسترده در بافتها توزیع می‌گردد.
اتصال به پروتئین‌ها: 99 درصد
متابولیسم
کبدی
متابولیت‌ها: فنوفیبریک اسید (فعال)، فنوفیبریک اسید گلوکورونید
دفع
نیمه عمر: متوسط 20 ساعت (10 تا 35 ساعت)
دیالیز: خیر
دفع: ادراری 60 تا 93 درصد – مدفوع 5 تا 25 درصد
موارد مصرف فنوفیبرات
دیس‌لیپیدمی
- هیپرکلسترولمی
- هیپرتری‌گلیسریدمی
- دیس‌لیپیدمی مخلوط
مقدار مصرف
هیپرکلسترومی و دیس‌لیپیدمی مخلوط: 150 میلی‌گرم، یک بار در روز (کپسول)
هیپرتری‌گلیسریدمی: 50 تا 150 میلی‌گرم، یک بار در روز (کپسول)
ملاحظات دوز فنوفیبرات
مصرف بیش از حد
- علائم شامل ناراحتی دستگاه گوارش است
- درمان حمایتی است
تعدیل دوز
اختلال کلیوی
50 میلی‌گرم در ابتدا، ارزیابی قبل از افزایش دوز
موارد منع مصرف فنوفیبرات
- حساسیت شناخته شده به فنوفیبرات یا مواد جانبی دارو
- نارسایی شدید کلیوی، از جمله مبتلایان به بیماری کلیوی در مرحله نهایی و کسانی که دیالیز می‌شوند
- بیماری فعال کبد
- بیماری کیسه صفرا
- مادران شیرده
هشدارها
- کللیتیازیس (سنگ کیسه صفرا) گزارش شده است. فنوفیبرات باعث افزایش دفع کلسترول در صفرا می شود که منجر به خطر سنگ کلیه می‌شود. اگر سنگ کیسه صفرا تشخیص داده شد، قطع شود.
- میوپاتی، میوزیت، یا رابدومیولیز نادر گزارش شده است.
- افزایش ترانس‌آمینازهای کبدی گزارش شده است. اگر سطح آنزیم 3 برابر بالاتر از حد طبیعی باقی بماند، مصرف دارو متوقف شود.
- به طور برگشت پذیر سطح کراتینین سرم را افزایش می‌دهد. نظارت بر عملکرد کلیه در بیماران در معرض خطر نارسایی کلیوی ضروری است
- ترومبوسیتوپنی (کاهش پلاکت خون) و آگرانولوسیتوز (گرانولوسیت‌ها) گزارش شده است. در طول سال اول درمان، شمارش خون را به صورت دوره ای لازم است.
- ترومبوز (آمبولی ریه و ترومبوز وریدی عمقی، در بیماران با عوامل خطر VTE)
- مصرف همزمان با داروهای ضد انعقاد خوراکی
- هنگامی که مهارکننده‌های HMG-CoA ردوکتاز برای کاهش بیشتر TG و افزایش HDL با این دارو همراه شوند، ممکن است خطر رابدومیولیز را بیشتر افزایش یابد.
- کاهش متناقض در سطح HDL گزارش شده است
- قبل از شروع درمان، علل ثانویه هیپرلیپیدمی باید بررسی شود
- اگر پس از 2 تا 3 ماه پاسخ کافی مشاهده نشد، درمان جایگزین باید در نظر گرفته شود.
عوارض جانبی فنوفیبرات
شیوع بیشتر از 10 درصد
افزایش آنزیم‌های کبدی (بسته به دوز 3 تا 13 درصد)
شیوع 1 تا 10 درصد
- اختلالات تنفسی (6 درصد)
- درد شکم (5 درصد)
- کمردرد (3 درصد)
- افزایش کراتین فسفو کیناز (CPK)
- سردرد (3 درصد)
- یبوست (2 درصد)
- تهوع (2 درصد)
- رینیت (2 درصد)
تداخلات
تداخلات غذایی فنوفیبرات
الکل و گریپ فروت
تداخلات دارویی فنوفیبرات
منع مصرف
گزارش نشده است
تداخل جدی
آبامتاپیر: آبامتاپیر سطح یا اثر فنوفیبرات را با تأثیر بر متابولیسم آنزیم CYP3A4 کبدی/روده ای افزایش می دهد.
آپالوتامید: آپالوتامید با تأثیر بر متابولیسم آنزیم CYP3A4 کبدی/روده ای سطح یا اثر فنوفیبرات را کاهش می دهد.
آتورواستاتین: در مصرف همزمان فنوفیبرات، آتورواستاتین هر کدام با هم افزایی فارماکودینامیک اثرات دیگری را افزایش می‌دهد. زمانی که فنوفیبرات در کنار استاتین‌ها برای کاهش بیشتر تری‌گلیسرید و افزایش HDL تجویز شود ممکن است خطر رابدومیولیز را بیشتر افزایش دهد.
کلشی‌سین: کلشی‌سین و فنوفیبرات هر کدام سمیت دیگری را با هم افزایی فارماکودینامیک افزایش می‌دهند. خطر ابتلا به رابدومیولیز شدید و حتی احتمال مرگ وجود دارد.
فکسینیدازول: فکسینیدازول با تأثیر بر متابولیسم آنزیم CYP3A4 کبدی/روده ای سطح یا اثر فنوفیبرات را افزایش می‌دهد. فکسینیدازول CYP3A4 را مهار می‌کند.
فلوواستاتین: فنوفیبرات، فلوواستاتین هر یک از این دو با هم افزایی فارماکودینامیک اثرات دیگری را افزایش می‌دهند. فنوفیبرات ممکن است خطر رابدومیولیز را افزایش دهد، زمانی که به رژیم بهینه استاتین برای کاهش بیشتر TG و افزایش HDL اضافه شود.
ایدلالیزیب: ایدلالیسیب با تأثیر بر متابولیسم آنزیم CYP3A4 کبدی/روده ای، سطح یا اثر فنوفیبرات را افزایش می دهد. ایدلالیزیب یک مهارکننده قوی CYP3A است. باید از مصرف همزمان با سوبستراهای حساس CYP3A خودداری شود.
لووستاتین: فنوفیبرات، لوواستاتین هر یک از این دو با هم افزایی فارماکودینامیک اثرات دیگری را افزایش می دهد. از داروی جایگزین اجتناب کنید یا از آن استفاده کنید. فنوفیبرات ممکن است خطر رابدومیولیز را افزایش دهد، زمانی که به رژیم استاتین برای کاهش بیشتر تری‌گلیسرید و افزایش سطوح HDL اضافه شود. از 20 میلی گرم در روز لوواستاتین نباید تجاوز کرد.
پیتاواستاتین: فنوفیبرات، پیتاواستاتین. هر یک از این دو با هم افزایی فارماکودینامیک اثرات دیگری را افزایش می دهد. فنوفیبرات ممکن است خطر رابدومیولیز را افزایش دهد، زمانی که به رژیم بهینه استاتین برای کاهش بیشتر TG و افزایش HDL اضافه شود.
پراواستاتین: فنوفیبرات، پراواستاتین. هر یک از این دو با هم افزایی فارماکودینامیک اثرات دیگری را افزایش می دهد. فنوفیبرات ممکن است خطر رابدومیولیز را افزایش دهد، زمانی که به رژیم بهینه استاتین برای کاهش بیشتر TG و افزایش HDL اضافه شود.
رزوواستاتین: فنوفیبرات، روزوواستاتین. هر یک از این دو با هم افزایی فارماکودینامیک اثرات دیگری را افزایش می دهد. فنوفیبرات ممکن است خطر رابدومیولیز را افزایش دهد، زمانی که به رژیم بهینه استاتین برای کاهش بیشتر TG و افزایش HDL اضافه شود.
سیمواستاتین: فنوفیبرات، سیمواستاتین هر یک از این دو با هم افزایی فارماکودینامیک اثرات دیگری را افزایش می دهد. فنوفیبرات ممکن است خطر رابدومیولیز را افزایش دهد، زمانی که به رژیم بهینه استاتین برای کاهش بیشتر TG و افزایش HDL اضافه شود.
توکاتینیب: توکاتینیب با تأثیر بر متابولیسم آنزیم CYP3A4 کبدی/روده ای، سطح یا اثر فنوفیبرات را افزایش می دهد. باید از مصرف همزمان توکاتینیب با سوبستراهای CYP3A خودداری شود.
وکسلوتور: وکسلوتور سطح یا اثر فنوفیبرات را با تأثیر بر متابولیسم آنزیم CYP3A4 کبدی/روده‌ای افزایش می‌دهد. وکسلوتور قرار گرفتن در معرض سوبستراهای حساس CYP3A4 را افزایش می‌دهد. باید از مصرف همزمان با سوبستراهای حساس CYP3A4 با شاخص درمانی محدود خودداری شود. کاهش دوز سوبسترا (های) حساس CYP3A4 را در صورت عدم امکان اجتناب در نظر گرفته شود.
منابع: