سرطان پوست چیست؟

سرطان پوست (به انگلیسی Skin Cancer یا Cutaneous Cancer) یکی از شایع‌ترین سرطان‌هاست که در انواع مختلف سلول‌های پوستی رخ می‌دهد و بر همان اساس نامگذاری می‌شود.

انواع سرطان پوست

سرطان‌های پوست با توجه به سلول پوستی که از آن منشأ می‌گیرند، نامگذاری می‌شوند. سه نوع شایع عبارتند از: سرطان سلول‌های پایه (BCC)  و سرطان سلول‌های سنگفرشی (SCC) و ملانوم بدخیم پوستی. دو نوع اول به عنوان سرطان پوست غیرملانوما (NMSC) شناخته می‌شوند.

سرطان پوست ملانوما (MSC)

همانطور که از نامش پیداست سلول‌های ملانوم پوست را درگیر می‌کند. ملانوما تنها حدود 2 درصد از سرطان‌های بدخیم پوست را تشکیل می‌دهد، اما باعث بیشتر مرگ‌و‌میرها می شود.

سرطان پوست غیرملانوما (NMSC)

NMSC ها نسبتاً غیر کشنده هستند و با جراحی قابل درمان هستند، از این رو در اکثر موارد ثبت سرطان در سراسر جهان قابل گزارش نیستند. بیشتر سرطان‌های پوست از نوع غیرملانوما هستند. سرطان‌های بدخیم پوست غیرملانومی از سلول‌های اپیتلیال کراتینه شده منشاء می‌گیرند که خود شامل سرطان سلول‌های پایه (BCC) و سرطان سلول‌های سنگفرشی (SCC) و همچنین نوع نادر سرطان سلول‌های مرکل (MCC) است.

سرطان سلول‌های پایه (BCC)

BCC در سلول‌های پایه ایجاد می‌شوند که لایه‌ای از سلول‌ها هستند که در عمیق‌ترین قسمت اپیدرم قرار دارند. سلول‌های پایه به عنوان سلول‌های بنیادی پوست در نظر گرفته می‌شوند، زیرا دائماً در حال تکثیر و تولید کراتینوسیت هستند که به طور مداوم به سطح فشار داده می‌شوند و در نهایت به لایه مرده لایه شاخی تبدیل می‌شوند. BCC شایع ترین شکل سرطان غیرملانوما است و معمولاً به آهستگی رشد می‌کند. BCC با وجود قابلیت تهاجم موضعی، تخریب بافت، عود و پتانسیل محدود برای متاستاز، درجه بدخیمی پایینی را دارد.

سرطان سلول‌های سنگفرشی (SCC)

SCC دومین نوع شایع غیرملانوماتوز است که حدود 20 تا 30 درصد موارد را شامل می‌شود و همان طور که از نامش پیداست سلول‌های سنگفرشی پوست را درگیر می‌کند. سرطان‌های پوست غیرملانوم رفتار، رشد و قابلیت متاستاتیک متفاوتی را نشان می‌دهد.

سرطان سلول‌های مرکل (MCC)

MCC یک نوع نادر از سرطان پوست غیر ملانوما است که سلول‌های مرکل که در عمیق‌ترین قسمت اپیدرم و در فولیکول‌های مو یافت می‌شود درگیر می‌کند سلول های مرکل به اعصاب نزدیک هستند و به ایجاد حس لامسه کمک می‌کنند.

سایر انواع و بیماری‌های مرتبط با سرطان پوست

برخی از ضایعات پوستی هستند که اگر چه سرطان پوست محسوب نمی‌شوند، اما در صورت عدم کنترل می‌توانند سرطانی شوند:

• آکتینیک کراتوزیس (AK)
• بیماری بوون (BW)
• کراتوآکانتوما (KA)

همه‌گیرشناسی

سرطان پوست یکی از سرطان‌های مهم در جهان است. به طوری که از هر 3 سرطان تشخیص داده شده در دنیا یک مورد این سرطان است، این سرطان در مردان شایع‌تر از زنان است. در ایالات متحده، سرطان پوست شایع‌ترین نوع سرطان است. بروز هر دو نوع سرطان پوست در حال افزایش است که در میان بزرگسالان بالای 50 سال سرطان پوست ملانوما سالانه 6 درصد افزایش می‌یابد. در سفید ‌پوستان، بروز NMSC به اندازه 18 تا 20 برابر بیشتر از ملانوما است. NMSC حداقل 80 درصد از تمام موارد سرطان پوست را تشکیل می دهد، که در این میان شیوع BCC نسبت به SCC در جمعیت عمومی بالاتر است.

عوامل خطر سرطان پوست

اشعه ماورابنفش(UV)

عامل خطر اولیه برای سرطان زایی پوست، قرار گرفتن در معرض تجمعی اشعه ماوراء بنفش از نور خورشید و یا تخت‌های برنزه است که منجر به تغییر ناشی از UV در بیان پروتئین پوست می‌شود. UV بر هر مرحله از سرطان‌زایی تأثیر می‌گذارد. در واقع، به دلیل کاهش پاسخ های ایمنی سلولی، تولید گونه های فعال اکسیژن (ROS ) و تغییر DNA منجر به آسیب سلولی می‌شود.

اشعه ایکس

همانطور که در چندین مقاله گزارش شده است، اشعه ایکس در بیماری‌زایی این بیماری نقش دارد. گزارش شده است که خطر سرطان پوست در میان افرادی که در سنین پایین‌تر پرتودرمانی دریافت کرده‌اند بیشتر است. جذب تشعشعات یونیزان منجر به شکستن مستقیم پیوندهای شیمیایی یا تولید رادیکال هایی می‌شود که باعث آسیب شدید به مولکول های سلولی از جمله لیپیدها و اسیدهای نوکلئیک می‌شود.

مواد شیمیایی سرطان زا

خطر ابتلا با قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سرطانزا، خصوصا آرسنیک، افزایش می‌یابد. در واقع، بیان چندین پروتئین، از جمله کراتین 7 و کراتین 9، پس از قرار گرفتن در معرض آرسنیک افزایش می‌یابد. علاوه بر این، نشان داده شده است که CD151، سرطان‌زایی شیمیایی پوست را القا می‌کند و باعث توسعه BCC و SCC می‌شود.

اجزای رژیمی

عوامل خطر قابل تغییر قابل توجهی مانند رژیم غذایی در مورد خطر سرطان‌ پوست ذکر شده اند و اجزای رژیم غذایی در ارتباط با این نوع سرطان در مطالعات مورد بررسی قرار گرفته اند. برخی مواد غذایی حساسیت پوست به نور آفتاب را افزایش می‌دهند.

علائم

علائم ملانوم

معمولاً به رنگ های مختلفی از قهوه ای تا سیاه بروز می‌کند. تعداد کمی از ملانوم‌ها به رنگ صورتی، قرمز یا گوشتی هستند که ملانوم آمالانوتیک نامیده می‌شوند و تهاجمی‌تر هستند. علائم هشدار دهنده ملانوم بدخیم شامل تغییر در اندازه، شکل، رنگ یا ارتفاع خال است. سایر علائم ظهور خال جدید در بزرگسالی یا درد، خارش، زخم، قرمزی اطراف محل یا خونریزی در محل است.

علائم سرطان سلول‌های پایه (BCC)

معمولاً به صورت برآمدگی، صاف و مرواریدی روی پوست سر، گردن و یا بالا تنه که در معرض نور خورشید قرار دارند، ظاهر می‌شود. گاهی اوقات عروق خونی کوچک در داخل تومور دیده می شود. پوسته پوسته شدن و خونریزی در مرکز تومور اغلب ایجاد می شود. اغلب با زخمی که بهبود نمی‌یابد اشتباه گرفته می‌شود.

علائم سرطان سلول‌های سنگفرشی (SCC)

معمولاً یک لکه قرمز، پوسته پوسته شده و ضخیم روی پوست نواحی در معرض آفتاب است. برخی از آنها نودول‌های سخت سفت و گنبدی هستند. زخم و خونریزی ممکن است رخ دهد. وقتی SCC درمان نشود، ممکن است به یک توده بزرگ تبدیل شود.

تشخیص

تشخیص اصلی با بیوپسی (نمونه‌برداری) و بررسی هیستوپاتولوژیک است. روش‌های غیر تهاجمی تشخیص سرطان پوست شامل عکس‌برداری، درماتوسکوپی، سونوگرافی، میکروسکوپ کانفوکال، طیف‌سنجی رامان، طیف‌سنجی فلورسانس، طیف‌سنجی تراهرتز، توموگرافی انسجام نوری، تکنیک تصویربرداری چند طیفی، ترموگرافی، مقاومت بیولوژیکی الکتریکی است.

تشخیص افتراقی

• آکتینیک کراتوزیس
• بیماری بوون
• کراتوآکانتوما
• سبورئیک کراتوزیس
• پسوریازیس
• درماتیت و اگزما
• فیبروم پوستی

پیشگیری از سرطان پوست

ضد آفتاب موثر است و بنابراین برای پیشگیری از ملانوم و سرطان سلول سنگفرشی توصیه می شود. شواهد کمی مبنی بر موثر بودن آن در پیشگیری از سرطان سلول‌های پایه وجود دارد. توصیه های دیگر برای کاهش میزان سرطان پوست شامل اجتناب از آفتاب گرفتن، پوشیدن لباس های پوشیده، عینک آفتابی و کلاه، و تلاش برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض نور خورشید در دوره های اوج تابش آفتاب است. خوردن برخی غذاها ممکن است خطر آفتاب سوختگی را کاهش دهد، اما این بسیار کمتر از محافظتی است که توسط ضد آفتاب ارائه می شود.

درمان

انتخاب روش درمانی به عوامل مختلفی از جمله اندازه، محل، نوع و پیشرفت تومور بستگی دارد. پزشک متخصص با در نظر گرفتن همه عوامل از یک یا چند روش درمانی استفاده می‌کند:

• کرایوتراپی
• جراحی برش
• جراحی میکروگرافیک موهس
• کورتاژ و الکتروسرجری
• پرتودرمانی
• فوتودینامیک تراپی
• شیمی درمانی
• ایمنوتراپی

پیش آگهی سرطان پوست

میزان مرگ و میر کارسینوم سلول بازال و سلول سنگفرشی حدود 0.3 درصد است که باعث مرگ 2000 نفر در سال در ایالات متحده می شود. در مقایسه، میزان مرگ و میر ملانوم 15 تا 20 درصد است و باعث 6500 مرگ در سال می شود. میزان بقای افراد مبتلا به ملانوما به زمان شروع درمان بستگی دارد.

منابع

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/skin-cancer/symptoms-causes/syc-20377605

https://www.cdc.gov/cancer/skin/basic_info/index.htm

https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10408398.2021.2016600?journalCode=bfsn20